Karta z wbudowanym tunerem
Hercules jest pierwszą firmą, która rozpoczęła produkcję kart z serii All-in-Wonder po tym, jak ATI ogłosiła, że wycofuje produkowane przez siebie akceleratory z Europy. Tak naprawdę rola Herculesa ogranicza się tu nie tyle do produkcji kart, ile do... pakowania ich we własne pudełka. Karty nadal wytwarzane są na zamówienie ATI. Mimo że opisywany produkt firmowany jest przez Herculesa, to jednak z tyłu pudełka widnieje napis "Built by ATI".
Z tego też powodu karta Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE nie ma typowego dla Herculesa, niebieskiego laminatu, a charakterystyczny dla ATI - czerwony.
Sercem karty jest układ RADEON 9800 SE, o którym za chwilę. Na układzie zainstalowano radiatorek o bardzo cienkich żeberkach, chłodzony niewielkim wiatraczkiem. Karta ma 128 MB pamięci DDR Samsunga o czasie dostępu 3,3 ns (po cztery kości BGA na każdą stronę karty). Zwraca uwagę także masywny tuner telewizyjny Philipsa.
Z tyłu karty umieszczono ponadto układ ATI Theater 200, odpowiedzialny za dekodowanie sygnału wideo dostarczonego przez tuner TV lub uzyskanego na wejściu wideo karty.
Układ Theater 200 jest następcą bardzo popularnego ATI Rage Theater, nad którym ma tę przewagę, że zintegrowano w nim dekoder dźwięku (na wcześniejszych kartach All-in-Wonder układ Rage Theater musiał być uzupełniany dodatkowym scalaczkiem Micronas). Theater 200 ma ponadto 12-bitowe przetworniki oraz poprawione filtry mające mu zapewnić lepszą jakość obrazu.
Karta Hercules All-in-Wonder 9800 SE ma także zintegrowany tuner telewizyjny Philipsa, na którym znaleźliśmy interesującą nalepkę:
Wynika z niej, że mamy do czynienia z kartą All-in-Wonder 9800 PRO, a nie SE :-).
Na blaszce mocującej karty znajdziemy: fioletowe, 8-pinowe gniazdko mini-DIN opisane "Video In" (wejście wideo), gniazdko antenowe, 10-pinowe gniazdko mini-DIN opisane "Video Out" (wyjście wideo), a także gniazdo monitorowe DVI.
Do karty możemy zatem podłączyć tylko jeden monitor, albo bezpośrednio (jeśli mamy monitor LCD), albo przez przejściówkę z DVI na D-Sub (w przypadku monitorów kineskopowych).
W zestawie otrzymujemy, prócz samej karty, także komplet kabelków:
Jest więc specjalny kabel umożliwiający podłączenie do karty zewnętrznych źródeł obrazu. Z jednej strony zakończony jest wtyczką mini-DIN podłączaną do karty, z drugiej zaś pudełkiem z gniazdkami mini-DIN (S-Video) oraz cinch (dla sygnału zespolonego oraz dwóch kanałów audio). Jest też kabel umożliwiający wyprowadzenie obrazu wideo z karty. Z jednej strony wpinany w gniazdko na blaszce mocującej 3D Prophet, z drugiej zakończony gniazdkami RCA (sygnał zespolony) i mini-DIN (sygnał S-Video), a także gniazdkiem RCA wyprowadzającym dźwięk cyfrowo w standardzie S/PDIF oraz wtyczką mini-jack wyprowadzającą dźwięk analogowy (wtyczkę tę należy wpiąć w gniazdko Line In na karcie muzycznej).
Nie zabrakło także dodatkowego kabelka rozgałęziającego zasilanie (karta wymaga dodatkowego zasilania), kabla mini-DIN, kabla cinch oraz przejściówki z DVI na D-Sub, bez której nie można by było podłączyć do karty tradycyjnego monitora CRT.
Ciekawym elementem zestawu jest pilot zdalnego sterowania. Ułatwia on nie tylko oglądanie filmów czy słuchanie muzyki bez posługiwania się klawiaturą czy myszą, ale potrafi także przejąć kontrolę nad kursorem myszki! Jego ogromną zaletą jest to, że z odbiornikiem komunikuje się nie za pomocą promieni podczerwonych, a fal radiowych. Odbiornik może być zatem schowany pod biurkiem, a i tak odbierze sygnały wysyłane z pilota.
W pudełku 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE umieszczono ponadto trzy cienkie broszurki:
Jest także płyta CD ze sterownikami i oprogramowaniem, o którym napiszemy w dalszej części artykułu.
RADEON 9800 SE a 9800 PRO
Nie napisaliśmy jednak dotychczas, co oznacza przyrostek "SE" w przypadku układu RADEON 9800. Skrót "SE" pochodzi od "Special Edition", jednak w tym wypadku nie oznacza to wersję ulepszoną, a... obciętą. Układ RADEON 9800 SE jest praktycznie identyczny z RADEON 9800 - oba noszą oznaczenia R350, z tym że w wersji SE zablokowano cztery z ośmiu potoków renderujących. Okazuje się, że można je... odblokować.
RADEON 9800 SE posiada pełnoprawny, 256-bitowy kontroler pamięci, jednak to od konfiguracji kości pamięci zależeć będzie, czy układ będzie się z nimi komunikował przez 256. czy 128-bitową szynę danych. W przypadku opisywanej karty Herculesa szerokość szyny danych wynosi 256 bitów. Na rynku dostępne są też karty ze 128-bitową szyną - fizycznie nie ma możliwości przerobienia ich na wersję 256-bitową (musielibyśmy dolutować drugi zestaw pamięci :-)).
Taktowanie karty 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE to 380 MHz dla układu graficznego i 340 MHz (680 MHz efektywnie) dla pamięci. To zegary typowe dla RADEON 9800 PRO. Z tym że RADEON 9800 PRO cechuje się 8-potokową architekturą, a RADEON 9800 SE to układ - teoretycznie - tylko 4-potokowy.
Okazuje się, że w przypadku opisywanej karty dodatkowe cztery potoki renderujące można odblokować w naprawdę banalny sposób. Wystarczy tylko dokonać drobnej zmiany w jednym pliku sterowników Catalyst i po restarcie komputera... nasza karta graficzna zamienia się w pełnego RADEONa 9800 PRO, który nawet w "gołej" wersji (bez tunera) jest niemal dwukrotnie droższy (!) od AiW 9800 SE.
Testy wydajnościowe
Kartę Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE przetestowaliśmy na komputerze o następującej konfiguracji:
Zestaw testowy | ||
Typ komponentu | Model | Dostarczył |
Procesor | Pentium 4 2,2 GHz (400 MHz FSB) | redakcyjny |
Płyta główna | Intel D850MV | redakcyjna |
Wentylator | CoolerMaster DI4-6H52B | redakcyjny |
Pamięć | 512 MB RDRAM PC800 Infineon (2 x 256 MB) | redakcyjna |
Karta graficzna | Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE | www.veracomp.pl |
Dysk twardy | Seagate Barracuda ATA IV 40 GB | redakcyjny |
Napęd optyczny | Hitachi GD-8000 (DVD-ROM) | redakcyjny |
Monitor | LG Flatron 915FT Plus (19") | redakcyjny |
Zasilacz | Antec SmartPower SL400P (400 W) | www.antec-inc.com |
Kartę celowo zainstalowaliśmy w naszym starym zestawie testowym z racji kompletu wyników porównawczych.
Na komputerze zainstalowaliśmy Windows XP Professional, DirectX 9.0a i sterowniki Catalyst 3.8. Następnie zmierzyliśmy wydajność karty Herculesa w benchmarkach: 3DMark2001 SE, 3DMark03 (Build 340), AquaMark v2.3, Codecreatures Benchmark Pro oraz Unreal Tournament 2003.
Następnie podjęliśmy próbę przeróbki naszej karty z RADEON 9800 SE na RADEON 9800 PRO. Próba zakończyła się sukcesem.
Przemiana w motyla
Zamiana karty RADEON 9800 SE w RADEON 9800 PRO jest banalnie prosta. Na początku należy ściągnąć program RivaTuner w najnowszej wersji, dostępny na przykład tutaj. Po jego instalacji, w katalogu C:\Program Files\RivaTuner
znajdziemy sam program (RivaTuner.exe
), który po uruchomieniu wyświetli taki oto ekran:
Jak widać, nasza karta została rozpoznana jako układ ATI R350 o 256-bitowej szynie danych i architekturze 4x1 (4 potoki renderujące, w każdym po jednej jednostce mapujące tekstury).
W katalogu C:\Program Files\RivaTuner\PatchScripts\ATI\SoftR9x00
znajdziemy skrypt (SoftRx00 w2k.rts
), który dokona modyfikacji sterowników. Po dwukrotnym kliknięciu na nim uruchomi się okno RivaTunera, w którym u dołu należy z rozwijanej listy wybrać "Force RADEON 9800 capabilities". Następnie klikamy przycisk "Continue" i program poprosi nas o wskazanie położenia pliku ati2mtag.sys
. Plik znajduje się w katalogu C:\Windows\system32\drivers
- dobrze jest go na wszelki wypadek skopiować do innego katalogu, gdyby trzeba było odwrócić proces modyfikacji. Gdy już plik odnajdziemy, klikamy na nim myszką, a następnie wciskamy przycisk "Open". RivaTuner dokona stosownych zmian w pliku, po czym wyświetli komunikat: "Patch script has been successfully executed. Read log for details".
Po restarcie komputera nasza karta graficzna zostanie rozpozana już jako rozwiązanie 8-potokowe, co można potwierdzić RivaTunerem:
Nie każda karta daje się w ten sposób przerobić, chociaż na razie większość kart Herculesa powinna być na przeróbkę podatna. Jeśli po uruchomieniu gier 3D na ekranie zobaczycie "szachownicę", niestety mieliście pecha i trafiliście na nieprzerabialny egzemplarz. W takim wypadku trzeba odtworzyć oryginalny plik ati2mtag.sys
, by znów zablokować 4 potoki renderujące.
Jeśli jednak żadnych artefaktów nie ma, będziecie się mogli cieszyć wydajnością prawdziwego RADEONa 9800 PRO. Czy naprawdę? Zobaczmy!
Wyniki testów wydajnościowych
Przedstawimy porównanie wydajności w sześciu benchmarkach, zarówno wtedy, gdy karta pracuje w trybie domyślnym jako RADEON 9800 SE (4x1), jak i po przeróbce na RADEON 9800 PRO (8x). Dla porównania zamieszczamy wyniki uzyskane przez "prawdziwego" RADEONa 9800 PRO oraz RADEON 9600 PRO.
Jak widać, karta po przeróbce naprawdę dostała skrzydeł i rzeczywiście stała się pełnoprawnym RADEONem 9800 PRO!
Natomiast bez przeróbki jej wydajność jest porównywalna z RADEON 9600 PRO, chociaż w większości testów nawet wyższa.
Podkręcanie
Postanowiliśmy także podjąć próbę podkręcenia karty. Niestety daleko nie zaszliśmy. Układ graficzny udało nam się podkręcić do 410 MHz. Przy 415 zaczęły się pojawiać trójkąty w teście Mother Nature w 3DMarku03 (w innych benchmarkach nie było widać artefaktów). Pamięci poszły natomiast z częstotliwośicą 345 MHz - to bardzo niewiele w stosunku do domyślnych wartości (337,50 MHz wg PowerStripa), jednak nie ma się temu co dziwić - pamięci cechują się czasem dostępu 3,3 ns, więc 337,50 MHz to i tak ponad 10% więcej, niż teoretycznie potrafią wytrzymać (granica taktowania wynosi dla nich ok. 300 MHz). Przy taktowaniu pamięci zegarem 350 MHz artefakty pojawiały się nawet na pulpicie Windows.
Funkcje wideo
Dotychczas skupialiśmy się na wydajności karty (po przeróbce jest rewelacyjna!), jednak nie zapominajmy, że All-in-Wonder to prawdziwy, multimedialny kombajn. Karta ma zintegrowany tuner TV, więc umożliwia oglądanie telewizji w okienku Windows (lub pełnoekranowo, oczywiście!). Może też pełnić rolę cyfrowego magnetowidu - oglądany program możemy zapisać na dysku do pliku MPEG-1, MPEG-2 lub ATI VCR. Przy pomocy dołączonego do karty oprogramowania możemy nawet zaprogramować nagranie na konkretny dzień i konkretną godzinę - zupełnie, jak w tradycyjnych magnetowidach VHS! :-)
3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE udostępnia ponadto wejście wideo (w standardach composite i S-Video), więc możemy do karty podłączyć kamerę wideo, magnetowid czy tuner telewizji satelitarnej i zgrać film na dysk twardy, by poddać go potem montażowi.
Karta posiada także wyjścia wideo, a zatem można do niej podłączyć telewizor, by oglądać na nim filmy DVD/DivX czy po prostu grać w gry. Zamiast telewizora można podłączyć np. magnetowid, by zgrać na taśmę zmontowany na komputerze film. Nie każdy ma jeszcze w domu komputer, więc jeśli jedziemy do babci pokazać jej film z naszego ślubu, lepiej jest zabrać taśmę VHS, niż krążek CD-R :-).
Należy podkreślić, że duży wkład w funkcje wideo karty ma sam układ graficzny. RADEON 9800 potrafi sprzętowo dekodować potok MPEG-2, gdyż udostępnia funkcje kompensacji ruchu oraz odwrotnej dyskretnej transformaty cosinusowej (iDCT - inverse Discrete Consine Transform). Co więcej, funkcję iDCT układ potrafi zamienić na DCT, która jest przydatna przy zapisie filmu w formacie MPEG-2! Oznacza to tyle, że RADEON 9800 sprzętowo wspomaga zapis filmu w formacie MPEG-2! Według ATI, odciąża tym samym procesor komputera w 20 procentach.
Dołączone oprogramowanie
Z kartą Herculesa otrzymujemy krążek CD, na którym zawarto zestaw oprogramowania dodatkowego. Najważniejszy jest pakiet ATI Multimedia Center 8.5, składający się z następujących aplikacji:
- ATI Remote Wonder - oprogramowanie do obsługi pilota zdalnego sterowania
- ATI EazyLook - nakładka wspomagająca pilot zdalnego sterowania
- CD Audio - odtwarzacz płyt CD Audio
- DVD - odtwarzacz filmów DVD
- File Player - odtwarzacz plików multimedialnych w wielu różnych formatach (VCR, AVI, MPG, ASF, MID, MP3, WAV)
- TV - aplikacja do oglądania telewizji, a także nagrywania filmów na dysk w formatach ATI VCR, MPEG-1, MPEG-2 lub AVI
- Video CD - odtwarzacz filmów w formacie Video CD
- LaunchPad - aplikacja ułatwiająca uruchamianie wymienionych programów
Najważniejszym programem jest tutaj ATI TV. Przy pierwszym uruchomieniu program przeprowadza skanowanie w poszukiwaniu dostępnych stacji telewizyjnych. Na naszej redakcyjnej "antenie" (kawałek druta :-)), program znalazł tylko dwie stacje - TVP1 oraz TVP2. Gdyby jednak podłączyć do gniazdka antenowego lepszą antenę, a najlepiej kabel telewizji kablowej, efekty byłyby na pewno zdecydowanie lepsze.
Jakość uzyskanego obrazu, chociaż na powyższym obrazku nie prezentuje się najlepiej, jak na możliwości naszego kawałka drutu jest naprawdę bardzo dobra! Na karcie ATI All-in-Wonder RADEON zainstalowanej w jednym z naszych redakcyjnych komputerów przy tej samej "antenie" obraz ledwo widać - chociaż takie rozwiązanie wystarczy nam do oglądania "Wiadomości" :-). Swego czasu podłączaliśmy do karty tuner satelitarny Cyfry+ i obraz wówczas był naprawdę znakomity. Na opisywanym Herculesie będzie na pewno co najmniej tak samo dobry.
Nagrywanie filmu do pliku MPEG-2, nawet przy pełnej rozdzielczości PAL (720x576, 25 klatek/s, 8 Mbps) przebiegało bez najmniejszych problemów - program nie gubił żadnych klatek. Nagrywanie przebiegało bardzo gładko, sprzętowe wspomaganie ze strony układu RADEON 9800 najwyraźniej tu pomaga.
Nowa wersja oprogramowania Multimedia Center udostępnia także funkcje ThruView polegającą na umiejętności wyświetlenia przezroczystego filmu tak, że nie zasłania on swojego tła. Możemy zatem przeglądać w przeglądarce PCLab.pl i jednocześnie... pełnoekranowo oglądać telewizję (lub film DVD) :-).
Inną funkcją jest MulTView, umożliwiającą instalację w komputerze drugiego tunera telewizyjnego (w postaci karty PCI) i współpracę obu tunerów (dodatkowego i zintegrowanego na karcie graficznej). Możemy oglądać dwa programy telewizyjne jednocześnie w dwóch okienkach, ale istnieje też możliwość pracy w trybie Picture-in-Picture - obraz z jednego tunera będzie wyświetlany pełnoekranowo, a obraz z drugiego tunera pojawi się w małym okienku, którego położenie sami ustalamy.
Prócz Multimedia Center na krążu dołączonym do karty umieszczono oprogramowanie muvee autoProducer DVD Edition do błyskawicznego montażu wideo. W przeciwieństwie do tradycyjnego, skomplikowanego oprogramowania w stylu Adobe Premiere czy Ulead MediaStudio, muvee autoProducer jest bardzo prosty w użyciu i potrafi łączyć krótkie wideoklipy w jedną całość automatycznie - dzięki temu obróbka wideo jest wielokrotnie szybsza, niż w przypadku wspomnianego Premiere (chociaż, oczywiście, nie mamy aż takiej kontroli nad filmem, jak w oprogramowaniu Adobe czy Ulead). Cały program obsługiwany jest przy pomocy zaledwie sześciu przycisków.
Gotowy projekt możemy zapisać do pliku MPEG-1, MPEG-2, WMV lub DV.
Pilot zdalnego sterowania
Chwilę uwagi warto poświęcić także dołączonemu do karty pilotowi zdalnego sterowania. Z odbiornikiem komunikuje się on radiowo, zatem oba urządzenia nie muszą się fizycznie "widzieć" - odbiornik można schować za monitorem czy pod biurkiem, a i tak pilot nadal będzie działał.
Pilotem możemy uruchamiać wszystkie programy z pakietu Multimedia Center, a także przeglądarkę internetową. W ostatnim przypadku pilot automatycznie przechwytuje wskaźnik myszy, więc możemy siędząc z dala od komputera surfować po internecie!
Pilot wspomaga ponadto oprogramowanie ATI EazyLook z bardzo ładnym interfejsem. Zapewnia ono kontrolę dla wszystkich funkcji pilota, a podczas oglądania telewizji wyświetla bardzo ładne, warstwowane komunikaty OSD (On Screen Display). EazyLook to odpowiedź ATI na wprowadzony niedawno przez Microsoft system MediaCenter.
Podsumowanie
Karta Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE to karta-marzenie. I nie przesadzamy tutaj ani trochę. Nawet bez modyfikacji jej wydajność jest bardzo zadowalająca - karta wyprzedza RADEONa 9600 PRO. Układ RADEON 9800 SE jest w pełni zgodny z DirectX 9.0, więc opisywany produkt na pewno bardzo dobrze poradzi sobie z najnowszymi grami w stylu Halo, Half-Life 2 czy Tomb Raider: Angel of Darkness.
Po przeróbce karty na RADEON 9800 PRO otrzymujemy już prawdziwego potwora - jedną z najszybszych kart graficznych na rynku! Przeróbkę dokonujecie jednak na własną odpowiedzialność, chociaż nie niesie ona ze sobą żadnego ryzyka. Niestety nie jesteśmy w stanie zagwarantować, że każdy egzemplarz karty da się przerobić, chociaż wszystko wskazuje na to, że większość kart jest podatna na przeróbkę (wystarczy poczytać nasze forum).
Funkcje telewizyjne karty także są na najwyższym poziomie, chociaż tutaj nie jest to dla nas żadne zaskoczenie, bowiem od dawna mamy do czynienia z kartami All-in-Wonder. Możemy oglądać telewizję, nagrywać filmy, poddawać je potem montażowi. Szkoda jednak, że z kartą nie otrzymujemy nieco bardziej zaawansowanego oprogramowania do edycji wideo, chociażby Ulead VideoStudio. Jeśli postanowimy wykorzystać kartę do obróbki filmów, w odpowiednie oprogramowanie będziemy się musieli zaopatrzyć we własnym zakresie.
Duże wrażenie robi także pilot zdalnego sterowania, w połączeniu z oprogramowaniem EazyLook. Umożliwia przejęcie kontroli nad funkcjami multimedialnymi karty, a także przeglądanie stron internetowych na odległość. Pilot przyda się najbardziej tym posiadaczom karty AiW 9800 SE, którzy podłączą ją do telewizora.
Cóż jeszcze możemy dodać? W zasadzie nie mamy się za bardzo do czego przyczepić w przypadku opisywanej karty! Nawet jej cena jest bardzo atrakcyjna w stosunku do oferowanych możliwości - około 1290 zł!
Na karcie mógłby się znaleźć kontroler FireWire, który umożliwiłby zgrywanie wideo także z kamer cyfrowych. Ale to już czepianie się na siłę, bowiem kontrolery FireWire coraz częściej są standardowym wyposażeniem nowoczesnych płyt głównych, a jeśli nie mamy gniazdek FW na płycie, to dedykowany kontroler możemy kupić za niecałe 100 zł :-)
Słowem - bez najmniejszego wahania polecamy zakup opisywanej karty. To prawdziwy hit tegorocznej jesieni. Na nas karta zrobiła naprawdę ogromne wrażenie.
Kartę Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE nagradzamy naszym redakcyjnym znaczkiem jakości - Rekomendacją PCLab.pl.
Uzasadnienie: Hercules 3D Prophet All-in-Wonder 9800 SE to najciekawsza karta, jaką testowaliśmy w tym roku w naszym laboratorium. Nie dość, że bez najmniejszych problemów daje się przerobić z RADEON 9800 SE na pełnoprawnego RADEON 9800 PRO, to jeszcze oferuje zintegrowany tuner telewizyjny, umożliwia nagrywanie filmów nawet w formacie MPEG-2, sprzętowo dekoduje filmy z płyt DVD, a dodatkowym atutem jest rewelacyjny, radiowy pilot zdalnego sterowania. A to wszystko za niecałe 1300 zł.
Zalety
- Podatność na przerabianie na RADEON 9800 PRO
- Bardzo dobra wydajność, a po przerobieniu na 9800 PRO - wręcz rewelacyjna
- Świetna jakość obrazu na monitorze
- Wbudowany tuner telewizyjny
- Dołączony pilot zdalnego sterowania
- Atrakcyjna cena
Wady
- Brak wbudowanego kontrolera FireWire
- Brak dołączonego, rozbudowanego oprogramowania do edycji wideo
- Możliwość podłączenia tylko jednego monitora
Do testów dostarczył:
Veracomp www.veracomp.pl Cena: ok. 1290 zł VAT